‍ ▪️فیلم کامنت: اگر به منظرۀ فیلمسازی معاصر نظری بیندازید، از کدام همکار می‌توانید به عنوان متحد خود نام ببرید، کار کدام همکار را عزیزتر می‌دارید؟


▪️میشائیل هانکه: در جواب‌تان باید بگویم کیارستمی. هنوز که هنوز است او بی‌همتا است. به قول برشت، «دست یافتن به هیچ چیز به دشواریِ سادگی نیست.» هر کسی در رویای خود به این فکر می‌کند که کارهای ساده انجام دهد و با اینحال کل جهان را در کارش بگنجاند. فقط بهترین‌ها به این مرتبه می‌رسند. کیارستمی رسیده است، همچنان‌که برسون. ولی راستش باید بگویم انگشت شمارند فیلم‌های جدیدی که ببینم؛ قبلا بیشتر می‌دیدم، ولی حالا بیشتر کارهای قدیمی تماشا می‌کنم، آن هم در خانه. وقتی کارهای درایر یا دیگر فیلم‌های کلاسیک را تماشا می‌کنم احساس سرشاریِ بیشتری به‌م دست می‌دهد. آنها حرف‌های بیشتری دربارۀ دنیای امروز برایم دارند تا فیلم‌های امروز! البته استثناهای زیادی هست. فیلم‌های لارس فُن‌تریر را نگاه می‌کنم؛ شک نیست که او فیلمساز خاصی است، و احتمالا در کار با بازیگران کسی به پایش نمی‌رسد. کار برادران داردن را دوست دارم، فیلم «رود» (1997) ساختۀ تسای مینگ-لیانگ تایوانی را دوست داشتم، ولی الان، یعنی سال 2009، یک دهه از آن می‌گذرد... و به کار والریا برونی تِدِسکی (هنرپیشه و فیلمساز ایتالیایی-فرانسوی متولد 1964) در مقام کارگردان علاقه دارم. او چیزی یافته است، به فُرم بدیعی رسیده است که واقعا مال خودش است.

ــــ میشائیل هانکه در مصاحبه با فیلم‌ کامنت ــ نوامبر/دسامبر 2009 ــ ترجمه صالح نجفی