سینمای شدت نوی فرانسه

جریان نهایت گرایی نوین سینمای فرانسه/

(سینمای شدت نوی فرانسه) | یک ضرورت برای واقعیت|

اولین بار چندین سال پیش فیلم «دختر چاق» اثر کاترین بریا را دیدم،  از شدت احساسات در هم آمیخته ای که معلوم نبود ترس است یا تحمل ناپذیری، چندین بار صفحه‌ی نمایش لپتاب را بستم و پس از چند دقیقه دوباره شروع به دیدن ادامه‌ی فیلم کردم. یک هفته ای درگیرِ فیلم بودم و به تمام دوستان نزدیکم دیدن فیلم را پیشنهاد دادم، کم کم احساس کردم که با چیزی فرای یک فیلم از سینمای فرانسه مواجه هستم، فیلمی دیگر به نام «رمانس ایکس» را از همین کارگردان دیدم، دوباره اتفاق افتاد، صفحه لپتاب را بستم.

| شروع |

|سینمای شدت نوی فرانسه| برای اولین بار توسط «جیمز کواند» در سال ۲۰۰۴ در نشریه ی آرت فروم  با عنوان |گوشت و خون: سکس و خشونت در سینمای متاخر فرانسه| به کار رفت.

این جنبش درباره‌ی دسته‌ای از فیلم های هنجارشکن سینمای فرانسه در اوایل قرن ۲۱ بود. فیلم هایی که زیبایی شناسی جدیدی از خشونتِ طبیعت گرایانه و تجاوز را نشان می‌دهند.

| ویژگی ها |

روان پریشانی آزار دهنده، خشونت عریان، هویت جنسی، انحطاط جنسی، شکنجه،‌ تجاوز و اختلالات روانی از ویژگی های تماتیک این جنبش است.

فیلم های |شدت نوی فرانسه| تاکید زیادی به نمایش گذاشتن خشونت آزار دهنده و رابطه‌ی جنسی بی‌پروا دارند.

| کارگردان ها |

فیلم‌های

François Ozon

Gaspar Noé

Catherine Breillat

 Bruno Dumont 

و برخی از فیلم های

Claire Denis‎

Bertrand Bonello

Leos Carax

از این جمله اند.

| نقد ها |

این فیلم‌ها با انتقاد از ساختارهایی مانند مذهب، خانواده و جنسیت، این امر را نشان می‌دهند، جامعه‌ای که از آسودگیِ خیال و حواس‌پرتی انباشته شده است، دیر یا زود همه مجبور به دیوانگی هستند.

| تیم پالمر؛ درباره ی شدت نو |

تیم پالمر فیلم های این جنبش را |سینمای بدن| می نامد. او انتقادات اجتماعی تند و تیز این جنبش را تلاشی برای به تصویر کشیدن جامعه ی معاصر به عنوان جامعه ای منزوی، غیر قابل پیش بینی، ترسناک و تهدید آمیز می داند.

| ماهیت |

ماهیت آشکار این موج جدید فیلم‌سازی را می‌توان به عنوان پاسخی قاطع در برابر حساسیت‌های فرهنگی مدرن تفسیر و تلقی کرد.

| ریشه |

جریان سینمای افراطی نوین فرانسه متاثر ازبرخی اندیشه‌ها و جریانات فکری و سینمایی قبل از خود می‌باشند. ریشه این نوع سینما را می توان در سینمای وحشت و سینمای هنری جستجو کرد.

| آیینه |

فیلم های |شدت نو| تصویر کاملی از اضطراب های انسانی درباره |بدن ما|، هم از نظر جسمی و هم از نظر اجتماعی ، ارائه می دهد.

| فیلم های جنجال بر انگیز |

چندین فیلم از |سینمای شدت نو| جنجال های قابل توجه زیادی را بر پرده های سینما به راه انداختد.

فیلم های |Trouble Every Day 2001| به کارگردانی کلر دنی و |Irréversible 2002|  به کارگردانی گاس پارنوئه به ترتیب در جشنواره کن ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ به نمایش در آمدند و توجه زیادی را به جنبش نهایت گرایی جلب کردند.

| استفراغ |

فیلم |Martyrs 2008| به کارگردانی پاسکال لوژیه پس از اولین حضورش در کن با فرار تماشاگران از سالن سینما،  غش، استفراغ و گریه ی مخاطبان به همراه بوده است.

| هجده |

فیلم |Martyrs 2008| در زمان نمایش به‌عنوان فیلمی که برای افراد زیر ۱۸ سال نامناسب است درجه‌بندی شد. این موضوع باعث تقاضای تجدید نظر از سوی تهیه‌کنندگان آن شد. انجمن کارگردانان فرانسه نیز با این توضیح که «این اولین بار است که با چنین درجه‌بندی‌ای، با یک فیلم فرانسوی در این ژانر چنین برخوردی شده‌است» از وزارت فرهنگ فرانسه درخواست کرد درجه‌بندی فیلم را مجدداً بررسی کند.

| جیسن بیوکنن |

به‌عقیده ی جیسن بیوکنن فیلم |Martyrs 2008| فیلمی فراتر از یک «پورنوی خشونت‌بار» است و پاسکال لوژیه در پی تاثیرگذاری واقعی بر مخاطب است. بیوکنن معتقد است کلیت فیلم |Martyrs 2008| چیزی فراتر از تک تک صحنه‌های آن است و فیلم با پیش گرفتن یک رویکرد فلسفی، به‌همراه بعضی تفاوت‌های ظریف غیرمنتظره، روایتگر درد و رنج انسان‌ها است.

| کاترین بریا |

کاترین بریا کسی که در نمایش‌های مضامین جنسیتی پیشرو می‌باشد، همواره در فیلم‌های خود نقد تندی نسبت به این روحیه‌ی فرهنگی دارد که در آن جنسیت مردانه نسبت به جنسیت زنانه خیلی راحت‌تر و علنی‌تر پذیرفته می‌شود.

| رمانس |

او صراحتا در مورد فیلم رمانس (۱۹۹۹) اعلام کرد: عمل سانسور، دغدغه‌ای مردانه است. درجه‌بندی X در نظر گرفته شده برای فیلم‌ها مرتبط با کروموزوم X است.

| پوستر |

همچنین پوستری که برای فیلم طراحی شده همین موضوع را برجسته می کند؛ زنی برهنه که دستش را بین پاهایش نگه داشته و حرف X بزرگ و قرمز بین پاهایش نقش بسته است.

| به شدت بورژوازی |

کاترین بریا کارگردان فیلم‌های بحث‌برانگیزی همچون رمانس و دختر چاق استدلال می‌کند که سینمای فرانسه پدیده‌ای به شدت بورژوازی است. شما می‌توانید هنرمند یا سازش‌گر باشید. اگر سازش‌گر هستید جامعه را  به همان شکلی که دوست دارد خودش را ببیند، نشان می‌دهید و اگر هنرمند هستید، جامعه‌ای را نشان می‌دهید که متجاوزتر و خطاکارتر است.

| سینمای بریا |

در سینمای بریا شاید بیش‌تر از هر فیلم‌ساز دیگری، مساله خیرگی به «اندام زنانه» نمود دارد. فیلمِ آناتومی دوزخ وی به شکل مشخصی مسئله نگاه به بدن زنان را به چالش می‌کشد. فیلمی که حاوی تصاویری بی‌پرده از تن زنانه است.

| مصاحبه ی بریا |

بریا خود در مصاحبه‌ای با نیکول ریشتر به این مساله اشاره می‌کند: هرزگی در نگاه وجود دارد،‌ در نگاه به بدن زنان. این عمل خیره نگاه کردن است که چیزها را شهوت‌انگیز و ناپسند جلوه می‌دهد. خیلی وحشتناک است. زنان نمی‌توانند دیده شوند.به نظرم زشت است.

| بازگشت ناپذیر|

بازگشت‌ناپذیر شهرت آثار نوئه را به عنوان بهترین نمونه تحریک و آزار سینمایی و یک نوع آزمون مردانگی برای سنجش حساسیت‌­های تماشاگران تثبیت کرد.

| گاس پار نوئه |

او خود در مورد فیلم گفته است: من خوشحالم که بعضی از مردم هنگام پخش فیلمم از سینما بیرون می­‌روند، این باعث می­‌شود کسانی که می‌­مانند احساس قوی بودن کنند.

| صحنه‌ی تولد |

فیلم رمانس در نهایت به کلوزآپ صحنه تولد منجر می­‌شود که در مورد یک فیلم شبه پورن، غافلگیرکننده‌ترین اتفاق است. |چون تو از من این سوال را می‌­پرسی| من می‌­خواهم به مردم فیلمی نشان دهم که نمی‌­توانند تحمل‌اش کنند تا بفهمند چقدر بدبخت‌اند که این قدر تحمل‌شان کم است. مردم می‌­پرسند چرا صحنه تولد را به آن صورت در رمانس قرار داده‌­ام و من جواب می‌­دهم  چون تو از من این سوال را می‌­پرسی.

| آناتومی دوزخ |

کاترین بریا درباره‌ی آناتومی دوزخ (۲۰۰۴) می‌گوید: «این فیلم درباه‌ی  دیدن چیزهای غیرقابل دیدن است.»

| تصور  انسانی |

می‌توان این جمله را درباره‌ی سینمای افراط‌گرای نوین فرانسه نیز تعبیر کرد. در دنیای جنون‌آمیز این سینما، همه چیز رنگ می‌بازد و سکس و خشونت به بالاترین حد خود در تصور انسانی می‌رسد.

| به زبانِ جوانانِ یاغیِ فیلمِ پورنوگرافر |

سخن در واقع این است که در زمانه‌ایی به سر می‌بریم که همه چیز در آن اشباع شده و دیگر هیچ چیزی مقدس نیست. به زبانِ جوانانِ یاغی فیلمِ پورنوگرافر ”ما در زمانه‌ی بی‌لذتی زندگی می‌کنیم و مقصر هم خودمان هستیم.”

| دو ویژگی |

دو ویژگی جنبش نهایت گرایی نوین سینمای فرانسه یک : بی‌توجهی به مرزهای ژانر دو : گرایش به سمت ترکیب شدن زیبایی‌شناسی سینمای هنری با تمهیداتی شوک‌آور و تکان‌دهنده که به طور مرسوم در فیلم‌های سینمای وحشت و هرزه‌نگاری استفاده می‌شوند.

| پایان |

با توجه به این مفاهیم و دو مشخصه‌ی فوق، سینمای افراط‌گرای نوین فرانسه را باید یک جریان یا گرایش در سینما بدانیم و نه یک جنبش یا مکتب هنری جدید یا حتی یک ژانر یا گونه‌ی جدید. فیلم‌های این جریان به یک یا چند  مولفه مشترک در سبک نمی‌رسند تا آنها را مکتب یا جنبش جدیدی بنامیم و از طرف دیگر این فیلم‌ها یک ژانر جدید محسوب نمی‌شوند، چون یکی از مشخصه‌های اصلی آن، همانطور که گفته شد بی‌توجهی به مرزها و قراردادهای موجود در ژانر –به ویژه ژانر وحشت- می‌باشد. بنابراین این آثار را باید به خاطر درونمایه‌ها و روش‌های زیبایی‌شناختی مشترکی که دارند، یک جریان یا گرایش محسوب کرد.

نوشته‌ی محمدرضا شیروان

| منابع و ماخذ|

| آرت فرم|

https://www.artforum.com/print/200402/flesh-blood-sex-and-violence-in-recent-french-cinema-6199

| دوازده سال پس از شدت نو|

https://www.tiff.net/the-review/12-years-later-the-new-french-extremity-is-still-pissing-people-off

| ده فیلم برتر جنبش|

https://screenrant.com/best-new-french-extremity-films-imdb/

| مقدمه ای بر سینمای نوین فرانسه|

http://www.tasteofcinema.com/2014/15-essential-films-for-an-introduction-to-the-new-french-extremity/

| فیلم پن|

مقاله‌ی سایت فیلم پن درباره سینمای متاخر فرانسه،

تنها مقاله ای که در باب سینمای شدت نو در ایران ترجمه شده.

http://filmpan.ir/1397/05/04/